ALEJĄ FILOZOFÓW PODRÓŻ W XIX WIEK - W PODPOZNAŃSKIEJ WIERZENICY

Wierzenica znajduje się ok. 17 km na północny wschód od centrum Poznania. 

Miejsce to wyróżnia bardzo ładne położenie na stoku doliny rzeczki Główna, w otulinie puszczy Zielonki, z dala od głównych dróg oraz piękna historia związana z jedną z czołowych postaci okresu zaborów, społecznika i jednego z największych polskich filozofów – Augustem Cieszkowskim, który mieszkał w Wierzenicy przez 40 lat i u którego gościły postaci, które dzisiaj zna każdy Wielkopolanin.

Trasa dzisiejszej wycieczki wynosi ok. 3 km.

TRASA WYCIECZKI

Przez wieś przebiega szlak pielgrzymkowy Droga św. Jakuba i żółty szlak pieszy prowadzące w kierunku Dziewiczej Góry, więc zaprezentowaną wycieczkę można wpleść w dłuższą trasę.

PRZEBIEG OKOLICZNYCH SZLAKÓW TURYSTYCZNYCH

Trasę naszą zaczynamy przy kościele św. Mikołaja, jednym z 10 najstarszych kościołów drewnianych w Wielkopolsce. Poszczególne elementy były przebudowywane i dobudowywane wielokrotnie w ciągu kilkuset lat jego istnienia, ale generalnie, jeśli chodzi o najważniejsze elementy: nawy i prezbiterium są najstarsze, zbudowane zostały w 1589r., w XVIII w. dobudowano wieżę. We wnętrzu znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1636r. 

Od XIX w. w kościele znajduje się kaplica- mauzoleum rodziny Cieszkowskich.

Żródło: www.avrstudio.eu

 KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA Z ZEWNĄTRZ...

Źródło:www.24swarzedz.pl

...I WEWNĄTRZ

Spod kościoła kierujemy ku rozwidleniu dróg na skraju wsi, przy którym stoi „Karczma”- zabytkowa chałupa podcieniowa kryta strzechą. Budynek ten powstał prawdopodobnie jeszcze przed rozbiorami, wg tradycji nawet w XVII w. i służył jako karczma. Później A. Cieszkowski zrobił tam ochronkę za dzieci, za czasów socjalizmu był tu Dom Rolnika, a dziś, zadbany, służy jako budynek mieszkalny.

Źródło: www.sobczak.kdr.pl

 Teraz kierujemy się ul. Lisią w kierunku rzeki i lasu usytuowanego na jej drugim brzegu. Dochodzimy do miejsca, gdzie po jednej stronie drogi znajdują się stawy rybne, natomiast po drugiej stronie, nad rzeką- ruiny starego młyna. Młyn w tym miejscu stał przez kilkaset lat, ostatni budynek został zbudowany w połowie XIX w. przez A. Cieszkowskiego. Młyn wykorzystywany był do 1966r., w latach '90 wiele jego elementów przewieziono do Muzeum Etnograficznego w Dziekanowicach, a budynek ostatecznie rozebrano w 1997r.

W okresie międzywojennym i po II Wojnie Światowej młyn posiadał turbinę, która wytwarzała prąd na potrzeby własne i pobliskiej szkoły.

Na przełomie XIX i XX w. w obrębie młyna funkcjonowała fabryka musztardy, a na żarnach mielono potrzebną do jej produkcji gorczycę.

Za rzeką skręcamy w prawo na biegnącą wzdłuż rzeki Aleję Filozofów. W latach 1843- 1845 aleją tą wielokrotnie spacerowali A. Cieszkowski ze swoim przyjacielem Zygmuntem Krasińskim, dyskutując na różne tematy. Krasiński uznawany jest za jednego z tzw. trójcy wieszczów Mickiewicz – Słowacki - Krasiński, napisał m.in. znane ze szkolnej ławki „Irydion” i „Nie- Boską komedię”.

Aleja jest zagospodarowana: znajduje się na niej przestrzeń widokowa na skarpie z widokiem na dwór, postawiono tablice informacyjne i zadaszony stół z ławkami. 

Źródło: www.cieszkowski.parafia-wierzenica.pl

DZIŚ JUŻ USCHNIĘTA, TZW. SOSNA KRASIŃSKIEGO, POD KTÓRĄ CZĘSTO PRZESIADYWAŁ POETA

Po dotarciu do końca Alei kierujemy się w prawo, w kierunku wsi. Skręcamy w ul. Podjazd i docieramy do XIX - wiecznego dworu A. Cieszkowskiego.

August Cieszkowski, ziemianin i szlachcic herbu Dołęga był:

1. filozofem, który wywarł wpływ m.in. na Cypriana Kamila Norwida czy Karola Marksa,
2. posłem na Sejm Pruski,
3. jednym z założycieli i 3-krotnym prezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk,
4. założycielem Wyższej Szkoły Rolniczej w Żabikowie, której tradycje kontynuuje dziś Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.
5. jednym z założycieli Ligi Narodowej Polskiej- organizacji społecznej działającej na terenie Wielkopolski i Pomorza, która w szczytowym okresie liczyła 40 tys. członków i, jako sól w oku zaborców, została zdelegalizowana i zlikwidowana przez Prusaków
   
   
   W Wierzenicy bywali regularnie Karol Libelt, Hipolit Cegielski, Tytus Działyński i Karol Marcinkowski.

August Cieszkowski był człowiekiem szalenie bogatym. Posiadał nieruchomości w Polsce i za granicą. Folwark przy dworze w 1926r. liczył 1380 ha i posiadał gorzelnię.
Cieszkowski zgromadził we dworze ok. 40 tys. cennych woluminów oraz dużą kolekcję sztuki europejskiej (rozkradzionych podczas II Wojny Światowej).

Dziś dworek jest wyremontowany, posiada dużą salę i 5 pokoi noclegowych, i od 2012 r. służy głównie jako sala weselna.

Źródło: www.epoznan.pl

Teraz docieramy do wsi, która jest typową ulicówką. Zabudowa jest w większości typową zabudową folwarczną z końca XIX w. i początku XX w. - czworakami i sześciorakami. We wsi brak jest na szczęście standardowych we wsiach popegeerowskich bloków mieszkalnych. W związku ze starą, niepodpiwniczoną zabudową we wsi znajduje się kilkanaście „sklepów”, czyli piwnic w postaci murowanych ziemianek.

Folwark został oczywiście po 1945r. zamieniony w PGR, który gospodarował na aerale ponad 1000 ha. Po zmianach ustrojowych PGR został podzielony i dzisiaj dawnym folwarkiem zarządza Stacja Hodowli Roślin, która gospodaruje na niemal 500 ha okolicznych ziem. Rolnictwo wokół wsi jest od dawna dobrze rozwinięte, ponieważ okoliczne ziemie są, jak na standardy wielkopolskie, bardzo dobrej jakości.

Źródła:

www.dwor-wierzenica.pl

www.pl.wikipedia.org

www.wierzeniczenia.republika.pl/wies.html
www.swarzedz.pl