SZWAJCARIA ŻERKOWSKA I PAŁAC W ŚMIEŁOWIE

Jednym z najciekawszych miejsc w Wielkopolsce jest leżący w środkowej części regionu, wewnątrz trójkąta pomiędzy Środą Wlkp. – Wrześnią – Jarocinem, Żerkowsko- Czeszewski Park Krajobrazowy.

Każdy znajdzie tu coś dla siebie: mamy i ciekawe dzieła architektury, z pałacem w Śmiełowie na czele, i morenowe wzgórza Szwajcarii Żerkowskiej, i porośniętą dzikim lasem łęgowym dolinę Warty wraz z nadającymi kolorytu przeprawami promowymi.

    

1 . OKOLICE ŚMIEŁOWA

Najwyższym wzniesieniem w Parku jest Łysa Góra, o wys. 161 m n.p.m. Na jej stoku, przy szosie łączącej Żerków i Śmiełów znajduje się niewielki parking i punkt widokowy,  z którego roztacza się piękny widok na pradolinę Warty oraz leżące u stóp wzgórza: wieś Brzostków i pałac w Śmiełowie.

• PAŁAC W ŚMIEŁOWIE

Klasycystyczny pałac śmiełowski jest najcenniejszym obiektem architektury w okolicy i jednym z piękniejszych pałaców w Wielkopolsce.

Zbudowany został pod koniec XVIII w. dla sędziego grodzkiego poznańskiego Andrzeja Gorzeńskiego. Autorem projektu był wybitny architekt Stanisław Zawadzki, który w tym samym czasie zbudował pałac dla Gorzeńskich w Śmiełowie i, dla ich krewnych, też Gorzeńskich - pałac w Dobrzycy (więcej na jego temat w poście TRASA 11 – między Ostrowem a Krotoszynem).

Latem 1831 r. przez 3 tygodnie w pałacu gościł Adam Mickiewicz. Wygląda na to, że czuł się tu bardzo dobrze, bo rozpoczął romans z siostrą żony gospodarza, Konstancją Łubieńską, która później została uwieczniona na kartach polskiej literatury jako Telimena w „Panu Tadeuszu”.

Pałac należał do rodziny Gorzeńskich przez ponad 100 lat. Po sprzedaży pod koniec XIX w. rodzinie Chełkowskich, pozostał w niej do czasu wybuchu II Wojny Światowej, stając się ośrodkiem kultu Adama Mickiewicza.

Majątek obejmował ponad 1000 ha ziemi (!!!) i renomowaną stadninę koni.

W tym czasie gośćmi w Śmiełowie były m.in. takie tuzy życia kulturalnego i politycznego jak Henryk Sienkiewicz, Ignacy Paderewski, Wojciech Kossak, generałowie Haller i Taczak, czy wieloletni prezydent Poznania Cyryl Ratajski.

W 1939 r. pałac został skonfiskowany, a w 1945 r. zrabowany. Do 1970 znajdowała się w nim szkoła podstawowa.

Następnie budynek został wyremontowany i utworzono w nim Muzeum Adama Mickiewicza, które funkcjonuje do dziś.

Pałac otacza zadbany, okazały park w stylu angielskim, z uroczym „ogródkiem Zosi”.

• BRZOSTKÓW

Z kolei pobliskim Brzostkowie zobaczyć możemy położony na wzgórzu, zbudowany w 1 poł. XIX w., okazały, klasycystyczny kościół p.w. św. Jana Chrzciciela.

 

Nieopodal, u stóp wzgórza, stoi klasycystyczny Dwór Ponińskich z 1781 r. Dwór, zarządzany po wojnie przez PGR, został mocno zaniedbany. Na szczęście w 1998 r. wykupił go, wyremontował i zamieszkał Tadeusz Zysk, właściciel wydawnictwa Zysk i S-ka. 

Nieopodal znajdują się zabytkowe budynki folwarczne, wśród których wyróżnia się stylizowany na średniowieczną budowlę obronną, neogotycki spichlerz z 1830 r.

Niestety wszystkie budynki są prywatną własnością, można się im przyjrzeć jedynie zza płotu.

JEDEN Z BUDYNKÓW FOLWARCZNYCH - WIDOK Z PROFILU...

...I EN FACE

Koło skrzyżowania dróg pomiędzy Śmiełowem i Brzostkowem do lat ’70 XX wieku stała karczma, która była ponoć wzorcem dla karczmy Żyda Jankiela w „Panu Tadeuszu”.

  

  2. OKOLICE CZESZEWA

• W DOLINIE WARTY

W miejscu przeprawy promowej przez Wartę w miejscowości Czeszewo rozpoczyna się Ścieżka edukacyjna „Starorzecze”. Jest to znakomita na letni spacer, ok. 2- kilometrowa trasa wiodąca przez łąki nadwarciańskie i rzadkie w Wielkopolsce lasy łęgowe.

Po drodze można zobaczyć także potężne, nadwarciańskie dęby, starorzecze „Duża Starucha”, a przy naprawdę niewielkiej odrobinie szczęścia spotkać łabędzia, czaplę lub żurawia, bowiem ptaki wodne różnych gatunków, w tym chronionych, licznie występują na tych terenach.

Ścieżka jest dobrze oznakowana, znajduje się na niej 20 tablic informacyjnych, a nieopodal promu (przeprawa kosztuje kilka złotych) zorganizowano miejsce piknikowe, ze stołami i ławeczkami.

Ścieżkę „Starorzecze” mogę szczerze polecić, ponieważ obfituje w wiele urokliwych miejsc. Przy ładnej pogodzie – rewelacja.

•  CZESZEWO

Kilkaset metrów od promu, przy ul. Szkolnej w Czeszewie znajduje się siedziba Ośrodka Edukacji Leśnej, która mieści się w wyjątkowej urody, zabytkowym, drewnianym budynku.

Zbudowany został w XIX w. jako skład soli na Warcie, następnie było tam biuro Nadleśnictwa Skarbu Pruskiego, a po wojnie Nadleśnictwo Państwowe Czeszewo. 

W centrum miejscowości stoi drewniany kościół p.w. św. Mikołaja z końca XVIII w.

Okolice Żerkowa i Czeszewa są bez wątpienia jednym z najbardziej urokliwych zakątków Wielkopolski. Pagórkowaty teren, rzeka Warta, zbliżone do naturalnych, jedne z najpiękniejszych lasów w regionie i ciekawe zabytki architektury sprawiają, że jest to ciekawe miejsce na spędzenie weekendu.

Oznakowanie szlaków turystycznych na terenie parku, zarówno pieszych jaki i rowerowych, jest dobre, dlatego zachęcam do aktywnej turystyki.

Inne atrakcje turystyczne w okolicy opisałem w poście TRASA 15 – z wizytą u gen. Dąbrowskiego- okolice Środy Wlkp.

Źródła:

Wielkopolska przewodnik, Anna Plenzler Piotr Skórnicki, BOSZ, Olszanica 2008

www.czaswlas.pl

www.polskiezabytki.pl